Haftanın tarihine göz

Nazik Budun Meclisi, Sakarya Meydan Muharebesi’nın kazanılmasından sonradan Başkomutan Mustafa Eksiksizlik Vakur’ya, 19 Eylül 1921’dahi kanunla “Belirti” (Mareşal) rütbesi ile “Gazi” unvanı verdi.

Mustafa Eksiksizlik’e, Milli Mücadele’nin başında, Erzurum’üstelik bulunduğu tam, kendisini İstanbul’a çağıran Saray ile 8-9 Orak Ayı 1919 gecesi yaptığı lif görüşmesinde, resmi memuriyetine akıbet verildiği bildirildi.

Mustafa Kemal Ağır dahi Harbiye Nezareti’ne ve Hükümdar’a, “resmi vazifesiyle beraber askerlik mesleğinden çekilme ettiğini” bildiren lif gönderdi. Tek evre sahibi olmayan Mustafa Kemal, “milletinin sinesinde” mücadelesini sürdürdü.

Sakarya Meydan Muharebesi öncesinde Mustafa Kemal’e Ulus Meclisi, 5 Ağustos 1921’üstelik “Başkumandanlık” unvanı verdi. Savaşın 13 Ilkgüz’da kazanılmasının ardından, Garp Cephesi Komutanı İsmet (İnönü) Vakarlı ile Genelkurmay Başkanı Fevzi (Nüfuz Etmek) Gösterişli, cepheden, “Edirne Mebu akarsu İsmet ve Kozan Mebusu Fevzi” imzalarıyla Meclis’e 15-16 Ilkgüz 1921’üstelik gönderdikleri tarihi önergeyle Mustafa Eksiksizlik’e “Mareşallik” rütbesi ile “Gazi” unvanı “tevcihini” önerdi.

Meclis’in kanunla bu önergeyi akseptans etmesiyle Mustafa Eksiksizlik Rabıtalı’ya “Müşir” rütbesi ve “Gazi” unvanı verildi.

Belli başlı başka olaylar

19 Eylül

1575- Şehriyâr III. Murat’ın görevlendirdiği Müneccimbaşı Takiyüddin Efendi’nin öncülüğünde kurulan İstanbul Rasathanesi açıldı. Gözlemevi, devrin Şeyhülislamı aracılığıyla 1580’dahi yıktırıldı.

1893- Yıpranmamış Zelanda kolonisi, kadınlara rey hakkı tanıyan ilk kavim oldu. Bu atılımın öncüsü, 1866’üstelik eş hareketini başlatan Kate Sheppard idi.

1921- TBMM, Mustafa Eksiksizlik Vakur’ya, “Müşir” rütbesiyle “Gazi” unvanı verdi.

1951- Kuzey Atlantik Paktı Konseyi, Türkiye ve Yunanistan’a NATO’ya iltihak çağrısı yaptı.

1955- Arjantin Cumhurbaşkanı Juan Peron, askeri darbeyle devrildi ve Paraguay’a sürüldü.

1961- Eski başbakanlardan Ordinaryüs Prof. Şemsettin Günaltay hayatını kaybetti.

1970- Türk Çekicilik Yollarının Antalya adlı uçağı Isparta yakın düştü, 154 can hayatını kaybetti.

1985- Meksika’nın başkenti Meksiko’üstelik meydana mevrut 8,1 büyüklüğündeki depremde 35 binden aşkın sevimli öldü.

1987- 10. Akdeniz Oyunlarında Başıboş Güreş Milli Takımı, 6 değerli, 1 gümüş madalya ile takım halinde şampiyon oldu.

2010- 95 sene aradan sonra ilk kez tıpkısı günlüğüne ibadete açılan Akdamar Kilisesi’nde ayin yapıldı.

2012 – Numan Kurtulmuş’un genel başkanlığını yaptığı Halkın Sesi Partisi (ARPALIK Parti) alışılmamış kongrede feshedildi.

2017- Birleşmiş Uluslar Mülteciler Yüksek Komiserliği, Yemen’bile cenk dolayısıyla evlerini ayrılma eden kişilerin sayısının 2 milyona yaklaştığını duyurdu.

2021- Pakistan Arsıulusal Havayolları (PIA), 22 yıl aranın arkası sıra Pakistan’dan Suriye’nin başkenti Şam’a ilk gelgeç seferini gerçekleştirdi.

20 Eylül

622- Hazreti Muhammed ile Hazreti Ebubekir, Medine’ye ulaştı.

1519- Portekizli kaşif Magellan, 270 birey ve 5 gemiyle İspanya’dan yola çıktı.

1937- Dolmabahçe Sarayı Veliaht dairesinde, Atatürk’ün da isteğiyle Türkiye’nin evvel resim ve heykel müzesi açıldı.

1946- Matbuat Kanunu TBMM’birlikte akseptans edildi.

1985- Folk Müziği yorumcusu, opera sanatçısı, besteci ve ozan Tinsel Su, 73 yaşında ebedî uyku etti.

1988- Naim Süleymanoğlu, Seul Olimpiyat Oyunları’nda halter dalında 6 acun rekoru kırdı.

1992- Hür Ruzname gazetesi yazarı Musa Anter, Diyarbakır’bile öldürüldü.

1992- Gazeteci edip İlhami Soysal 64 yaşında öldü.

1994- Bakü’dahi petrol anlaşması imzalandı. İngiliz BP, Amerikalı Amaco, Penzol, Acımasız Lukoil ve TPAO, bire bir şirketler birliği oluşturdu.

2011- Yargıda sesli ve görüntülü ifade dönemi başladı. Duruşma nedeniyle atıf ve nakillerin bildirme uzuv indirilmesini amaçlayan Ukubet Muhakemesinde Patırtılı ve Kaynak Bilişim Sisteminin Kullanılması Için Yönetmelik yürürlüğe girdi.

2011- Türk futbolunda, kulüplere verilen “seyircisiz karşılaşma cezası” dönemi, Fenerbahçe- Manisaspor karşılaşmasıyla sona erdi. Fenerbahçe Şükrü Saraçoğlu Stadı, kadınlara ve çocuklara açıldı.

2013- Güven Umumi Müdürlüğünün Dikmen’deki polis güçleri evine roketli çevik düzenlendi.

2016- Kanadalı ve Çinli haber adamları, fiber optikçi ağda tıpkı yerden diğerine bilgiyi, fiziksel değme şey üzerine yüklemeden aktarmayı başardı.

2018- Piyes ve sinema sanatçısı Ferdi Merter Fosforoğlu, 79 yaşında irtihal etti.

2020- Rasim Öztekin, Harbiye Cemil Topuzlu Belirgin Hava Sahnesi’nde gerçekleştirilen törende, güldürü geleneğinin nişanesi yerine akseptans edilen Kel Hasan Efendi’nin kavuğunu, Fehamet Çoruh’a devretti.

21 Eylül

1903- İlk kovboy filmi Macun Carson’un prömiyeri ESIR’de yapıldı.

1932- Esirgeme-i Etfal Cemiyetince planlı “Yöntemsiz Güreş” karşılaşmaları Taksim Stadyumu’nda yapıldı.

1938- İlk monitör vukuf programı BBC’da yayımlandı.

1943- Karikatürist Sedat Nuri İleri 55 yaşında öldü.

1943- İnönü Ansiklopedisi’nin geçmiş fasikülü yayımlandı.

1947- Zonguldak Kozlu kömür ocaklarındaki grizu patlamasında 48 iştirakçi öldü.

1973- Danışma tarihçisi Tahsin Günahsız öldü.

1975- Ressam ve saz şairi Bedri Rahmi Eyüboğlu, 62 yaşında ebedî uyku etti.

1980- Orgeneral Haydar Kesin, Ihtişam Başkanı Genel Sekreteri oldu. Bire Bir zaman Başvekil Bülend Ulusu, hükümetini açıkladı.

1989- Beyaz Perde yönetmeni ve kameraman Ertem Eğilmez, 60 yaşında emrihak etti.

2000- Gazeteci yazar Ahmet Taner Kışlalı suikastında araca bombayı yerleştirdiği tamlanan Rüştü Aytufan, Sapanca’bile yakalandı.

2011- Türk müziğine 80’in üzerinde nişane kazandıran Ahmet Niyazi Şengül, Safranbolu’da 85 yaşında hayatını kaybetti.

2015- Nijerya’nın kuzeydoğusundaki Borno eyaletinin başkenti Maiduguri’birlikte benzeri camiye düzenlenen intihar saldırısında 54 kişi hayatını kaybetti.

2016- Mısır’ın kuzeyinde Kefr Kayırıcı-Şeyh’ten Akdeniz’e açılan muhacir teknesinin batması sonucu 204 sevimli hayatını kaybetti. Yola çıkarken kaç kişiyi taşıdığı tanınmayan teknede bulunan 164 birey kurtarıldı.

2017- KUL, desteklediği ÖSO’ya Deyrizor operasyonunda terör örgütü PKK/PYD ile cereyan ika teklifi yaptı. ÖSO grupları ise operasyonda yıldırı örgütüyle bir safta kayran almayı reddetti.

2017- Meksika’nın başkenti Meksiko’da meydana gelen 7,1 büyüklüğündeki depremde 366 kişi öldü, yıkılan binaların enkazından 52 dirilik kurtarıldı.

2018- Suudi Arabistan’ın resmi göstergeç kanalında ilk kez bire bir avrat spiker ana bilgelik bültenini sundu.

2020- Koronavirüs salgını dolayısıyla Türkiye’de mart ayından bu yana tutkun olan okullar, anaokulu ve beş 1’inci sınıflarda karşı karşıya eğitim amacıyla kapılarını açtı.

2021- Japonya’üstelik 107 yaşlarındaki Umeno Sumiyama ve Koume Kodama “aktif arz yaşlı ikiz” kendisine Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi.

22 Eylül

1520- Dokuzuncu Osmanlı Padişahı Güç Hükümdar Sevap öldü.

1792- Fransa’bile cumhuriyet zar edildi.

1903- İtalo Marconi, kornet (cornet) dondurma külahının patentini aldı.

1908- Bulgaristan, Osmanlı’dan bağımsızlığını car etti.

1919- Türkiye İşçi ve Rençper Sosyalist Fırkası kuruldu.

1932- Gazeteci, edip, maestro Ahmet Rasim, 68 yaşında öldü.

1943- Ankara Bili Fakültesi kuruldu.

1959- Avrupa ile KÖLE arasındaki geçmiş telefon kablo hattı yöntemince açıldı.

1964- Toplumsal Demokrat Tümen kuruldu.

1964- Cumhur Reisi Cemal Gürsel, Yassıada hükümlüleri Eş Koraltan, Rüştü Erdelhun, Sadık Yatağan ve Nedim Ökmen’i sağlık sorunları zımnında affetti.

1980- İran- Irak savaşı başladı.

1985- Fransız hükümeti, 10 Orak Ayı 1985’te batan Greenpeace’e ilişkin “Rainbow Warrior” gemisini, Fransız adsız sansız servisi ajanlarının batırdığını kabul etti.

1993- New York Metropolitan Müzesi, “Karun Hazinesi”ni Türkiye’ye idraksiz göndermeye karar verdi.

2000- Bakanlar Kurulu, Kopenhag Kriterleri ile koşut koca hakları raporunu akseptans etti.

2001- Maestro ve çalgı yorumcusu Fikret Kızılok, ruh hastalığı nedeniyle otama gördüğü İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde 54 yaşında hayatını kaybetti.

2005- Sinema sanatçısı Tanju Korel, 61 yaşında İstanbul’dahi vefat etti.

2007- Beyaz Perde oyuncusu Ali Kemal Asıliskender, otama gördüğü hastanede hayatını kaybetti.

2008- Seyir sanatçısı Haydi Çaman, İstanbul’birlikte kaldığı hususi bakımevinde 65 yaşında irtihal etti.

2011- Tuğamiral Büyük Sadi Ünsal, Tümamiral Fikret Çağ, albaylar Sencer Dominant ve Mehmet Koray Eryaşar ile Binbaşı Çokluk Çağlayan, “Varyos Planı” soruşturması kapsamında tutuklandı.

2011- KKTC Bakanlar Kurulu, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’na KKTC bahir yetki alanlarında yer yağı ve doğal gaz taharri ruhsatı verdi.

2012 – Feshedilen HAS Öğür’nin Umumi Başkanı Numan Vareste, Körfez Kongre Merkezi’nde düzenlenen İstanbul İl Başkanlığı Istişare Meclisi ve Iştirak Toplantısı’nda AK Parti’ye katıldı.

2013- Endonezya’nın Cenup Sumatra Adası’nın başkenti Palembang’birlikte planlı 3. İslami Tesanüt Oyunları’nda Türkiye, oyunları 23’ü kızıl tevessül etmek amacıyla hep 103 madalyayla 5’inci tam bitirdi.

2015- Alman otomobil üreticisi Volkswagen, dünya genelinde 11 milyon dizel motorlu aracın çıkarma testi manipülasyonundan etkilendiğini ve zararı karşılamak için kestirmece 6,5 milyar avroluk bütçe ayırdıklarını bildirdi.

2017- Kocaeli/Kefken açıklarında içerisinde göçmenlerin bulunduğu ayrımsız balıkçı teknesinin batması sonucu 22 birey hayatını kaybetti.

2017- Milli atlet Aslı Çakır, doping dolayısıyla Türkiye Atletizm Federasyonu Sıkı Oturmuş eliyle sermaye boyu pistlerden men edildi.

2021 – 2019 “Cumhurbaşkanlığı Hars ve Nutuk Iri Ödülleri”nin sahiplerinden mimar Prof. Dr. Doğan Kuban, Beykoz’daki evinde 95 yaşında hayatını kaybetti.

23 Eylül

1856- İzmir- Vazıh hattı demir yolu imtiyazı, tıpkı İngiliz şirketine verildi. 1866 yılında işletmeye açılan 612 kilometrelik demiryolu hattının imtiyazı 15 Ekim 1950’da dolacaktı. Fakat hükümet bu hattı 30 Mayıs 1935’te satın aldı.

1939- Psikanalizin babası aziz Sigmund Freud, Londra’dahi öldü.

1942- Naziler, Auschwitz’te gazla katil katliamlarına başladı.

1947- Bulgaristan Partisi lideri Nikola Petkov asıldı.

1954- Şark Almanya polisi, 400 kişiyi KÖLE ajanı girmek iddiasıyla tutukladı.

1996- Temel Mahkemesi, Türk Ceza Kanunu’nun, evli erkeğin zinasına ayrıcalık tanıyan maddesini bozma etti.

2012- Milli motosikletçi Kenan Sofuoğlu, Acun Supersport Şampiyonası’nın 12. bukanak yarışı Portekiz koşusunu ikinci sırada tamamlayarak sezonun bitmesine tıpkısı yarış kaldığında şampiyonluğunu zar etti.

2016- Kolombiya Ihtilalci Silahlı Güçleri (FARC) liderleri, Kolombiya hükümeti ile vardıkları barış anlaşmasını fikir birliğiyle akseptans etti.

2017- Irak ve Suriye’ye hudut dışı işler izni üzerine hükümete sunulan yetkinin benzeri sene daha uzatılmasına ilişik Başvekâlet tezkeresi TBMM Genel Kurulunda akseptans edildi.

2018- Slovakya’bile gerçekleştirilen Acun Çoluk Çocuk Güreş Şampiyonası’nda Milli sportmen Arif Dikkat, serbest biçem 86 kiloda zer madalya kazandı.

2020- Manisa’daki Sidas Antika Kenti’nden yıllar önce çalınarak İtalya’ya götürülen Lidyalılara ilgilendiren bin 800 yıllık antik taş nezir yazıtı, Firez ve Turizm Bakanlığının çabalarıyla 23 sene sonraları İtalya’nın başkenti Roma’dan THY’ye ilgilendiren uçakla yeniden Türkiye’ye getirildi.

2021- Somali Millî Tiyatrosu’nda 30 yıl aradan bilahare baştan film gösterimi yapıldı. Payitaht Mogadişu’daki piyes, çöz savaşın başladığı 1991 yılından bu yana ilk kez seyircilerini ağırladı.

24 Eylül

1566- On bir numara Osmanlı Padişahı II. Dürüst tahta çıktı.

1882- İstanbul Beyazıt Kütüphanesi kuruldu.

1947- Hindistan’üstelik Mütedeyyin mültecileri taşıyan şimendifer, Pencap sınırında durduruldu. Sihler, 1200 mülteciyi kurşuna dizdi.

1960- Erdemli Adalet Divanı kuruldu.

1973- Şilili saz şairi Pablo Neruda, Santiago’da öldü.

1996- Türk müzakere müziği sanatçısı “Konferans Güneşi” Zeki Müren, 24 Eylül 1996’da TRT İzmir Stüdyosu’nda katıldığı izlence sırasında geçirdiği kalp aksesi sonucu, 65 yaşında yaşamını yitirdi.

1999- 12 Mart 1971 Muhtırası’nda imzası bulunan çarkıt Çekicilik Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Muhsin Keleş öldü.

2013- Pakistan’ın güney ve güneybatısında meydana mevrut 7,8 büyüklüğündeki depremde 355 güç öldü, 619 dirilik yaralandı.

2015 – Kurban Bayramı’nın önceki haset Mina’de iblis hakaret sırasında yaşanan izdihamda, resmi rakamlara göre 769 emanet hayatını kaybetti, 934 sevimli birlikte yaralandı fakat İran, izdihamda ölenlerin sayısının 4 binden fazla olduğunu doğacak sürdü.

2017- Almanya’üstelik genel seçimin galibi yüzdelik 33 ile Reaya Angajman partileri olurken, çılgın sağcı halkçı AFD ilk defa Federal Meclise girdi.

2021- Kültürlü’ın Didim ilçesindeki antika site Miletos’ta düzenlenen hafriyat çalışmalarında, 2 bin 400 yıl öncesine ait, dönemin sosyal yapısına göre mutedil statüdeki insanların kullandığı melhuz iki konuta ulaşıldı.

2021- Dünyaca ünlü Brezilyalı roman ve güfteci Paulo Coelho, Türkçe’ye “Okçu’nun Yolu” (The Archer) adıyla çevrilen akıbet kitabını olimpiyat şampiyonu milli sportmen Mete Gazoz’a adadı.

25 Ilkgüz

1396- Yıldırım Bayezid, Niğbolu Zaferi’ni elde etti.

1561- Şehzade Bayezid ölüm cezası edildi.

1911- İtalya, Osmanlı Devleti’ne çarpışma ilan etti.

1925- İstanbul’dahi, külhani teşkilatı hesabına çağdaş motorlu itfaiye aracı teşkilatı kuruldu.

1956- İstanbul’birlikte geniş yetenekli istimlak çalışmaları başlatıldı.

1960- Yassıada’de vakfedilmiş bulunan 3. Cumhur Reisi Heybet Bayar, kemeriyle intihar girişiminde bulundu. Bayar, gözetleyici mülazım tarafından kurtarıldı.

1974- Veri adamları, spreylerin ozon tabakasını nakız ettiği üstüne uyarıda bulundu.

1979- Arjantin Izzet Başkanı Juan Peron’un eşi Eva Peron’un dirim öyküsünü anlatan “Evita” müzikalinin prömiyeri, Broadway Tiyatrosu’nda yapıldı.

1982- Türkiye’nin önceki kadın büyükelçisi Çımbar Dinçmen, Amsterdam’üstelik görevine başladı.

2001- Tekel’in Küba ile ortak kurduğu TEKA Sigar Fabrikası İstanbul’dahi açıldı.

2005- “Sunma Cıvıl Cıvıl Halk Oyunları Gösterisi” dalında Guinnes Rekorlar Kitabı’nda rekora aday olan Burdur’üstelik 20 bin 328 gönül yerel “Teke Zortlatması” oyununu benzeri anda oynadı.

2011- Perge Antik Kenti’nden kaçırılan “Şaşkın Herakles” heykeli, 31 sene sonraları MEMLUK’den, Başvekâlet uçağı ile Türkiye’ye getirildi ve Antalya Müzesi yetkililerine konfirmasyon edildi.

2011- İspanya’nın doğusundaki Katalonya özerk yönetimi, 1 Eş 2012 tarihinden itibaren parçalanmamış Katalonya bölgesinde boğa güreşlerini yasakladı.

2012- Türk halk müziği bestecisi, söz yazarı ve yorumcu Neşet Ertaş, İzmir’da otama gördüğü hastanede 74 yaşında hayatını kaybetti.

2013- Bingöl M Tipi Ukubet İnfaz Kurumunda aralarında terör örgütü mensuplarının da bulunduğu 18 vakfedilmiş ve hükümlü tünel kazarak firar etti.

2017- Irak Kürt Lehçe Yönetimi (IKBY), Irak Federal Mahkemesince anayasaya muhalif kâin, BM, ÇAKER ve Türkiye koyulmak üzere birçok ülkenin cebin çıktığı “bağımsızlık referandumu”nu gerçekleştirdi.

2021- Katolik Kilisesinin Kanada’daki en üst kuruluşu olan Piskoposlar Konferansı, bire bir asırdan fazla süreyle federal hükümet adına yönettiği leyli kilise okullarında meydana mevrut suistimaller dolayısıyla ilk defa defo diledi.

Share: