Edip ve politikacı Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun vefatının üzerinden 48 sene geçti.
Roman, hikâye ve makalelerinde Türk toplumundaki değişiklikleri ele düzlük, çarkıt Küçük Asya Ajansı (AA) Umumi Heyet Başkanı Karaosmanoğlu, 27 Mart 1889’da Kahire’üstelik dünyaya geldi.
Mısır’ın peşi sıra okul hayatına Manisa ve İzmir’dahi devam fail Karaosmanoğlu, daha sonradan İstanbul’üstelik ünsiyet eğitimi aldı.
İsviçre’bile 1916-1919 ortada verem tedavisi gören edip, İstanbul’a döndüğünde İkdam gazetesi yazarı namına Milli Mücadele’yi destekleyen yazılar kaleme almaya başladı.
Mardin ve Manisa milletvekilliği yaptı
Karaosmanoğlu, 1921’da Ankara hükümetinin çağrısıyla Rum’ya geçti ve savaştan bilahare Etüt-i Mezalim Heyeti’nde vazifeli yerine Kütahya, Simav, Gediz, Eskişehir, Sakarya civarını dolaştı, Mardin ve Manisa milletvekilliği yaptı.
Hakimiyet-i Milliye, Cumhuriyet ve Milliyet gazeteleri ile ayrıcalık sahipliğini yaptığı Grup dergisine edebi ve siyasi yazılar yazan Yakup Kadri Karaosmanoğlu, 1934-1954 ortada Imansız, Prag, Lahey, Bern ve Tahran’dahi elçilik görevlerine getirildi.
Emekli yerine ülkeye dönen Karaosmanoğlu, 1961’birlikte CHP Manisa Saylav seçildi ve ayrımsız yıl bilahare partisinden ayrılarak siyasi hayata veda etti. Karaosmanoğlu’nun sonuç resmi görevi 1966’birlikte başlayarak vefatına kadar sürdürdüğü AA Umumi Heyet Başkanlığı oldu.
Eserlerinde tarihi olayları ve toplumsal değişimleri ele aldı
Yayımlanan önceki eseri “Nirvana” ünlü olta olan Karaosmanoğlu’nun yazıları, Çığır, Dergah, Güre Kalemler, Fena Hâlde Sanatlar Mecmuası, Hanay, İctihad, İnci, Jale, Düzlük, Kontekst, Musavver Çevre, Resimli Eşref, Musavver Hale, Peyam-ı Edebi, Nevsal-i Milli, Musavver İstanbul, Rübab, Mal-i Fünun, Şebab, Koşuk ve Hatır, Dragoman, Dragoman-ı Esas, Türk Yurdu, Yaşayış, Eskimemiş İstanbul, Yıpranmamış Dergi, Bakir Nesil’in üstelik ortada bulunduğu ceride ve dergilerde saha aldı.
Edebi hayatının başlarında, “individüalist” görüşme anlayışını, işgal yıllarından sonra ise hür sanat davası yerine, toplumun ve milletin malı olan sanatı benimseyen Karaosmanoğlu, romanlarında Melik Abdülmecid devrinden 1950’lere kadarki süreçteki tarihi olayları ve sosyal değişmeleri anlattı.
Usta yazarın eserlerinde, tasavvufi hikem, Kitab-ı Mukaddes’ten kıssalar, Yunus Emre, Zait, Karacaoğlan gibi yerli şairlerin yanı sıra Ibsen, Maeterlinck, Proust, Nietzsche, Bergson kabilinden Batılı edip ve filozoflar üstelik enerjik oldu.
Koşuk, deneme ve romanları yayımlandı
Çok yönlü tıpkısı ozan olan Karaosmanoğlu, “Erenlerin Bağından” ve “Okun Ucundan” kitaplarında, mensur şiir türü örneklerini, “Kahraman Dağlarından ve Miss Chalfrin’in Albümünden” eserinde de denemelerini bir araya getirdi.
Usta edebiyatçının “Aynı Çımbar”, “Bütün O Sıkıntı”, “Kiralık Eğlek”, “Sodom ve Gomore”, “Saf Ağababa”, “Egemenlik Gecesi”, “Çandır”, “Ankara” ve “Panorama” adlı romanları 1922-1956 beyninde okuyucuyla buluştu.
Hikayeciliğinin geçmiş döneminde kaleme aldığı “Tıpkısı Son” ve “Yağmur”te, Edebiyat-ı Cedide anlayışını yansıtarak ferdi ve ailevi konuları aktif Karaosmanoğlu, ikinci dönemde hikayelerinin konularını değiştirerek cemiyet meselelerine yöneldi.
“Milli Çarpışma Hikayeleri” ve “İzmir’den Bursa’ya” ünlü eserlerinde öyküleri yayımlanan yazarın, kitaplarına girmeyen 20 hikayesi ise 1985’te Niyazi Seyelan yoluyla “Hikayeler” adıyla kitaplaştırıldı.
Karaosmanoğlu, “Nirvana”, “Veda”, “Boğanak” ve “Mağara” adlı piyesler ile “Anamın Kitabı”, “Gençlik ve Edebiyat Hatıraları”, “Vatan Amacında”, “Politikada 45 Yıl” ve “Anlamsız Diplomat” isimli 5 yadigâr kaleme aldı.
Yakup Kadri Karaosmanoğlu, 13 Meyan 1974’te tedavi edilmekte olduğu Ankara’daki Gülhane Askeri Tıp Akademisi’nde ölüm etti.
Arkasında birçok gökçe yazın eseri bırakan AA Yönetim Kurulu Başkanı Karaosmanoğlu’nun vefatı, AA bülteninde ilk bilgelik adına saha aldı.
Karaosmanoğlu’nun cenazesi 14 Fasıla 1974’te TBMM’bile ve AA’nın o dönemde Hanımeli Sokak’ta mevcut genel müdürlük binasında planlı törenlerin ve Şişli Camii’nde kılınan namazın arkası sıra Yahya Efendi Mezarlığı’na toprağa verildi.
