Hars ve Turizm Bakanlığı’nca 6 Gücük Ay depremlerinden etkilenen Malatya’daki hars varlıklarının tespiti amacıyla görevlendirilen Harput İçkale kazı Başkanı Prof. Dr. İsmail Aytaç zelzele sonrası Ekin ve Turizm Bakanlığı’nın hızlıca sahaya inerek hasar gören firez varlıkları için mücahede başlattığını kaydetti.
EKIN VARLIKLARININ YENİDEN İNŞASI İÇİN EKİPLER OLUŞTURULDU
Prof.Dr. Aytaç; “6 Küçük Ay depremleri sonrası Hars ve Turizm Bakanlığı’mız hemencek sahaya inerek mütenevvi ekipleri ile ekin varlıklarının tespiti ve durumuna yönelik icraat başlatmıştır. Özellikle bire bir çokça ekip marifetiyle hızlı aynı şekilde kâin hâller belirleme edilmiştir. Antrparantez bakanlığımız çökme haline gelmiş hars varlıkları üzere ekipler oluşturarak bizleri dahi sahada görevlendirilmiştir. Malatya ve Elazığ’daki çok kaypak evet dahi yıkılmış yapıları yine incelememiz gerekti. Bunlarla ait bulunan yapılarda taşınabilir hars varlıkların kaybolmaması için dokümantasyon ve ileriye dönük raporlama işlerini hazırlıyoruz. Amacımız giderek restore edilecek bu tarihi eserlerin hiçbir kaybı olmadan mevcut eserlerle ayağa kaldırılmasıdır. Bunun için Ekin ve Turizm Bakanlığı ilgilendiren birimlerince ileriki aşamalarda kâin projelerini çizdirerek yine bu kültür varlıklarını kent siluetine ve gelecek nesillere aktarmaya çalışacaktır” dedi.
“MALATYA’DA 30’A YAKIN FIREZ VARLIĞI HASAR GÖRDÜ”
Ekip olarak site genelinde gerçekleştirdikleri çalışmaları aktaran Aytaç, “Malatya’dahi 30’a yakın hars varlığı tespit edildi. Bunlarda enkaz haline mevrut ya birlikte içerisinde mimarlık plastik değerleri kurtarılması müstelzim 5 pasaj kitap tayin ettik. Bunlarla ilişik Sakat Malatya’daki çalışmalarımızı tamamladık. Yıpranmamış (Teze) Camisi’nde birlikte çalışmalar yapıyoruz. Burada durum tespitlerimizi yaptık. Sonrasında Doğanşehir’e anbean oradaki eserleri belirleme etmeye çalışacağız. Bunlardan hareketli olanları Malatya Müzesi’ne naklediyoruz. Özge eserleri dahi elimizdeki raporlara dikkat ederek tespitlerini yapıp ona bakarak restorasyon projesini hazırlayacağız” ifadelerini kullandı.
“YENİ CAMİ ASLINA UYGUN ADINA RESTORE EDİLECEK”
Kentte bulunan Eskimemiş Caminin bire bir çokça depreme maruz kalmasına karşın ayakta kalabildiğini tamlayan Aytaç, “Eskimemiş Cami 1909 depremi öncesinde eksik kalmıştı henüz sonradan yapımına bitmeme edildi. Birçok deprem geçirmesine rağmen günümüzde büyüklüğünde geldi. 2020 Elazığ depreminde ise kubbesinin benzeri kısmında yıkılma olmuş bankalığımızca restorasyonları tamamlandı. Şu anki yığıntı haline baktığımızda ilk yapıldığı 120 yıl geçmiş halinde bile harcının haddinden fazla kalifiye olmadığı gerçeği ile karşılaştık. Öngörüm olarak kâin duvarların akva olan kısmına kadar sökülüp sonra kuvvetli gereç ve bağlayıcılarla yeniden restore edilebilir benzeri durumdadır diye düşünüyorum. Çarşının merkezinde olan cami katıksız namına Malatya’nın sembolü durumundadır. Merkezi kubbeli dört eyvanlı şekilde planlanmış 19. yüzyılın ender dini mimari eserlerinden birisidir. Kitabesindeki şiiri ile ünlüdür şeş bile bibi bitmeme akarsu sistemi ile da ilgi çeker. Nedeniyle 20. asır başlarındaki dini mimarimizin heybetli eserlerinden biri olan Bakir Cami’nin olabildiğince aslına akla yatkin aynı şekilde tapınak adına yapılması önem genişlik ediyor. Buna yönelik Türkiye’nin tam vukuf birikimi ve elamanı vardır. Bütçede ayrılacağını düşünüyorum inşallah arz yakın zamanda caminin ibadete açıldığını görebileceğiz” diye konuştu.
