İSTANBUL Teknik Üniversitesi (İTÜ) İnşaat Fakültesinden Doç. Dr. Beyza Müfrit, “Kamuoyunda bire bir infial imdi. Gölbaşı’nda haddinden fazla yeni binalar yıkıma maruz kaldıkları üzere ‘Yeni binalara de güvenemeyeceğiz galiba’ diye endişe duyuldu. Bu endişelerin gerçekte çokta makul olmadığı bulgusuna vardık” dedi.

6 Şubat’ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremler Kahramanmaraş, Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Adana, Adıyaman, Osmaniye, Hatay, Kilis ve Malatya’da şişman yıkıma posta açtı. Depremin arkası sıra yapım mühendisliği, yer bilimi mühendisliği, jeofizik mühendisliği, mimarlık kabil alanlardaki bilirkişi isimlerden oluşan İTÜ’lü 21 ilim adamı, gruplar halinde bölgedeki şehirlerde tetkik ve gözlemlerde bulundu. Amme yapılarının kâin hasar durumlarının incelenmesine müteveccih kendisine inşaat mühendisliği bölümünden

21 nefis ekip Adıyaman Eşkal, Tut ve Çelikhan ilçeleri ile Pınarbaşı beldesinde tespitler yapıldı. İncelemelerde global göçmeye maruz eskimiş binalar dış tutulurken 33 meslek binası, 10 şifahane binası, 27 idari bina, 11 otel, pansiyon ve lojman binası, 14 cami, 17 de sair grupta tanımlanan müze, taziyet evi, el terbiye merkezi kalkışmak üzere toplanmış 112 bina değerlendirildi. İTÜ İnşaat Fakültesinden Doç. Dr. Beyza Müfrit, dolay inceleme raporunda meydan verdiği bulguları anlatarak uyarılarda bulundu.

‘TURİZM UYGULAMA OTELİ BİNASINI HIZLICA İNCELEDİK, GÜVENLİ OLDUĞUNA ORGAZM GETİRDİK”

Adıyaman Üniversitesi Içtimai Ulum Iz Yüksekokulu bünyesinde hayatiyet gösteren Adıyaman Turizm Uygulama Otelini acilen inceleyip emin olduğunu tespit ettikten bilahare bakım veren ekiplerin geceleyin orada kaldığını belirten Doç. Dr. Beyza Ötede, ‘İstanbul Beceri Üniversitesi’nden 21 öğretim üyesi kendisine, 8 lojistik ekibimizle bütün 29 can depremin 6. günü Adıyaman Form’e derk ettik. Hangi gözlemledik’ Deminden önceki revan gruplar olarak, önceki dönüş Adıyaman’dahi incelemelerde bulunduk. Adıyaman’ın merkezi az çok ovalık, ferah istinatgâh koşullarında düz yazı edilmiş bire bir bölge. Havalimanından bilahare depremin etkilediği eşkâl bölgesine yaklaştığınız devir birden hemencek rastgele sokakta biricik toptan göçmüş yapı olduğunu, bunların dışında deforme ergin, dönmüş, giderek aynı dümdar sarsıntı esnasında yıkılabilecek binalar olduğunu gözlemledik. Filhakika maalesef onların bir kısmı dümdar depremler olunca yıkıldı. Yollar kapalıydı, esas bulvar yıkıntılarla kapalıydı fakat henüz yamaçlara ilerlediğiniz devir yeniden merkez ilçesinde hasarın çok merbut olduğunu gözlemledik. Orada kendimize kalacak aynı saha temin etmek durumundaydık. Arama kurtarma ekibi kabil eksiksiz ekipler kalacak vadi sıkıntısı taşıyorlardı. Tığ bu kapsamda kolaylıkla az buçuk henüz yamaçta bulunan turizm uygulama oteli binasını hızlıca inceledik, dakikasında onun arkasında bulunan pansiyon binasını inceledik emin olduğuna doyum getirdik ve orada yatmaya başladık. Biz yatmaya başlayınca, ‘ Ustalık üniversitesi hocaları üstelik burada kalıyorsa biz bayındır abat kalabiliriz’ diye niteleyerek aynı anlamda ekiplerin psikolojilerinin rahatlamalarına hizmet ettik. Çelikhan, Tut ilçesi ve Pınarbaşı beldelerini bile müşahede şansımız oldu. Buralar elan dağlık bölgeler. İyi temel taşı koşullarına ehil bölgeler. Elbet hasarlar vardı ama henüz sadık olduğunu, çok damarı bozuk koşullara sahip binaların oralarda birlikte kısmen yahut küresel göçtüğünü gözlemleme imkanımız oldu” dedi.

?’BU ENDİŞELERİN ÇOKTA AKLA YATKIN OLMADIĞI BULGUSUNA VARDIK.

Ön inceleme raporunda düz verdiği bulguları anlatan Doç. Dr. Beyza Çılgın, ‘Bizim civar değerlendirme raporumuz bilgilik kadar oldu. Vadi bilimleri açısından gitmek noktasından başlayıp, yer hareketlerini, strüktürel hasarları, site bölge planlamasını, alarga algılama uydu sistemlerinin bu kalem deprem ve afetlerinin yönetimindeki uygulamaları barındıran ve sonrasındaki dönüşümün zahir olması gerektiğini tariflemeye çabalayan aynı ifade oldu. Elbette çabuk yazıldığı amacıyla hatalar vardır. Düzeltilmesi ve eklenmesi gereken noktalar vardır. Ben zat branşım hesabına konuşmak noktasında şunları ifade edebilirim. Hasarın gözlemlenen anne nedenleri açıklanmaya hız edildi. Kamuoyunda ayrımsız infial çıktı. Gölbaşı’nda çok bakir binalar yıkıma maruz kaldıkları amacıyla ‘Yeni binalara birlikte güvenemeyeceğiz galiba’ diye endişe duyuldu. Bu endişelerin gerçekte çokta doğru olmadığı bulgusuna vardık. Geçmişteki depremlerde yapmış olduğumuz gözlemler ile çok paralel nedenlerin bu depremlerde dahi maalesef karşımıza çıktığını gözlemledik. Yerli dayanak koşullarının hangi kadar büyük olduğunu tıpkı yapının sarsıntı esnasında ve sonrasındaki artçılarda hasar görmemesi anlamında akla yatkın anne sistemlerinin titizlikle tasarım edilip durumunda uygulanması gerektiği sonuçlarına vardık. Bir özge dideban, bundan sonraki süreçte hızlı yapılabilecek yapı sistemlerinin neler olabileceğine dair kimi önerilerle zat adıma olan dal bölümünü kapattık” diye konuştu.

‘HIZLI AKSİYON ALMAK ADINA SÖKÜLEBİLİR KALICI ŞEHRİN OLUŞTURULMASINI TERCİH EDİYORUZ”

100 binler şu dakika ev kullanamayacak durumda olduğunu belirten Doç. Dr. Beyza Aşırı şöyle devam etti:

‘Bundan sonrası için iyi benzeri mekandan planlama yiyecek. Toplum rüçhan afetlere dirençli yapıların nesir edilip kullanılmasıyla, dimağ düzeyinin sosyal olsak yükseltilmesiyle hızlı inşaatlar gerekiyor. Orada binlerce belki dahi 100 binler şu dakika ev kullanamayacak durumdalar. Konutları haddizatında hasarsız yahut belli belirsiz hasarlı olan vatandaşlar elbette çokça sevap olarak bulut duyuyorlar. Nedeniyle kenti mekansal yerine planlayarak, akla yatkın koşullara ve yerli destek koşullarına dikkat edilerek kullanılmamış yerleşim bölgelerinin ve elektrik merkezlerinin dolgunca aynı planlama ile yapılması gerektiğini bizzat düşünüyorum. Burada hızlı hareket kabul etmek yerine daha sonra sökülebilir, temelli şehrin oluşturulması öncesinde sökülebilir hazır sistemlerin tercih edilebileceğini önemsiyoruz. Örneğin, prefabrike, hafif polat yapılar türlü. Çokça gücük sürede konteyner kent kurulabilir. Nedeniyle evgin olan tahaffuz ihtiyacı gücük sürede hallolur diyerek düşünüyoruz”