Tarım ve Orman Bakanlığı ile Avrupa Birliği (SUTAŞ) hareket birliğinde nesli tükenmekte olan hayvan ve bitkilerin korunması üzere hayata geçirilen proje kapsamında Harran kertenkelesi, çokgözlü Hatay mavisi (kelebek), step kartalı, kedigillerden haberci ve Hasbenli sığırkuyruğu bitkisi siper altına makbuz.

Türkiye’bile biyoçeşitliliğin korunması için Ekincilik ve Orman Bakanlığı ile Avrupa Birliği aksiyon birliğinde, Ağustos 2020’üstelik “Yıpranmamış Benzeri Yöntem Bilimi Kapsamında Türkiye’nin Nesli Od Altında Türleri İçin Kök Gösteri Planları Hazırlanması, Uygulanması ve İzlenmesi Projesi” hayata geçirildi.

Projeyle, Türkiye Tür Himaye Stratejisinin oluşturulması ve Çeşit Gösteri Planlarının hazırlanması için acı altındaki türlerin önceliklendirilmesine yönelik yöntem bilimi oluşturulması hedefleniyor.

Bu hedefler doğrultusunda nesli hırs altındaki türleri belirlemek amacıyla dört kategoride 20 farklı ölçüt oluşturuldu.

Bu kriterlere akıllıca namına, Harran kertenkelesi, ayrımsız kelebek türü olan çokgözlü Hatay mavisi, step kartalı, kedigillerden savacı ve Hasbenli sığırkuyruğu bitkisi dulda altına makbuz.

Esirgeme altına alınan türlerden Harran kertenkelesi ile ilgili Şanlıurfa’bile “Harran Kertenkelesi Gösteri Planı Çalıştayı” düzenlendi.

“Çeşitler amacıyla gösteri planları hazırlanıyor”

Çalıştayda AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Ekincilik ve Orman Bakanlığı Huy Esirgeme ve Milli Parklar (DKMP) Umumi Müdürlüğü Çandır Hayatı Dairesi Zümre Siper Iş Grubu Sorumlusu Yokluk Ağır Sıklet, siper altına alınan türlerle ilişkin öncelikle eylem planları hazırlandığını söyledi.

Yavaş, şöyle devam etti:

“Eylem planlarını yaparken temel çıkış belgesi noktalarımızdan biri, türü korumakla birlikte kamuoyunu tavzih etmek, kurumsal kapasiteyi yükseltirken aynı zamanda kamunun ve halkın kapasitesini yükseltmektir. İnsanların siper tedbirlerine benzeri şekilde utanmak göstermelerini, bizler vasıtasıyla önerilen siper tedbirlerine uymalarını istiyoruz. Geriden Geriye avcılık yapmamalarını, bitkileri çiçeklenme dönemlerinde koparmamalarını istiyoruz.”

Eylem planları tamamlanan hayvan türlerinin bazılarının takılan vericiler yoluyla izlendiğini, strateji çalışmalarının değerlendirildiğini anlatan Ağır Sıklet, “Korumaya aldığımız bazı nadir enva, halkımızın hoşuna gidiyor ya de değişik maksatlarla araziye çıkıp kendileri için yapmak isteyebiliyorlar. Fakat bunlar kırılan, çokça güçlükle alanda dallı güllü, endemik olan, ihtimal belli aynı bölgede kıvrak bitki ve enerjik oldukları üzere sadece 5-10 parça olabiliyor. Benzeri tanesini kopartırsanız veya canlıları korumazsanız yüzde 20’sini bulunmayan etmiş oluyorsunuz.” diyerek konuştu.

“Ne türlerin sunma nazik durumda olduğunu ortaya çıkardık”

Dayanabilen çokça türün abuhava değişikliği ve küresel istinas dolayısıyla saplanmak için olduğuna dikkati çeken Tarım ve Orman Bakanlığı DKMP Umumi Müdürlüğü Çandır Hayatı Kat Başkanlığı tarım ve orman uzmanı Dr. Burak Tatar de tıpkısı türün korunmasının başka türlerin üstelik korunmasını sağlayacak projeler ürettiklerini ve kamu kaynaklarını koruyarak belli kategorilerin oluşturulduğunu söyledi.

Tatar, bu kategoriler doğrultusunda koruma altına alınmasına karar verilen çeşitler için şunları söyledi:

“Projemizde öncelik verdiğimiz ve dört tabur altında topladığımız 20 değişik ölçüt vardı. Bu 20 kritere bakarak Türkiye’deki hep türler, kuşlar, memeliler, sürüngenler, amfibiler, nebatat, omurgasız türlerden bazılarını netleştirdik. Veri adamlarını topladık, toplantılar yaptık ve puantaj sistemini kullanarak türleri planladık. Böylecene hangi türlerin yer ciddi durumda olduğunu ortaya çıkardık. Seçkin taksonomik gruptan biricik tayyareci nev seçtik. Kuşlar, memeliler, sürüngenler, bitkiler ve omurgasızlar şeklinde 5 grupta netleştik. Hepsini külah edecek bir zümre seçtik ve misal gösteri planları hazırlamaya değişmeyen verdik. Sürüngenlerden Harran kertenkelesi, kuşlardan Bozkır kartalı, memelilerden bir kedigil türü olan resul, omurgasızlardan Hatay’da dinamik kelebek türü ve bitkilerden Çanakkale civarında endemik olan, elden o bölgede yayılış gösteren Hasbenli sığırkuyruğu üstünde mücahede kararı aldık.”

Tatar, hazırladıkları eylem planlarının henüz sonraları diğer türlerle ilgilendiren yapılacak gösteri planlarına dublör oluşturacağını bildirdi.

“Bir Nice çeşit Harran kertenkelesi büyüklüğünde ak yazılı değil”

Harran kertenkelesinin dulda altına alınması çalışmalarında mızıka lideri adına görev düz Borut Rubinic ise bahis konusu kertenkele türünün, çok kısıtlanmış bir bölgede bulunması sebebiyle dünyada misilsiz bir garip olduğunu söyledi.

Bir Nice türün Harran kertenkelesi kadar ak yazılı olmadığını tabir eden Rubinic “Ancak Harran kertenkelesini bulunmayan olmaktan istirdat kabiliyetimiz var. Tıpkısı zamanda Türkiye üzere sembol ayrımsız asıl olduğunu düşünüyorum. Zira belirli tıpkı bölgeye has haddinden fazla çok sürüngen ve omurgasız türü bulunmuyor. Özel ayrımsız tür namına tanıtımı yapılabilir ve böylece elan degaje ilmî toplulukların dikkati çekilebilir. Adeta panda kadar sınırlı ayrımsız alana arpalık benzeri nev. Burada bulunması hem tıpkısı baht hem da lütuftur.” dedi.