Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer, meslek liselerinin üretim kapasitesini 2021 yılında 200 milyondan aldıklarını ve yılı 1 milyar 162 milyonla lirayla kapattıklarını belirterek, “Bu seneki hedefimizi Cumhurbaşkanımız açıkladı, 1,5 milyar. Sekiz ayda elde ettiğimiz dirimsel 1 bilyon 75 milyon. 1,5 milyar değil, belli 2 milyar bandını geçeceğiz.” dedi.

Vekil Özer, Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Planlama, Terbiye ve Ekin Komisyonu’nun koordinasyonunda, MÜSİAD Umumi Merkezinde planlı “Mesleksel Eğitim Bilimi ve İstihdam Çalıştayı”nda yaptığı konuşmada, 21. yüzyılda aksiyon dünyasının beklediği becerilere ehil âdem kaynağının yetiştirilebilmesi üzere muvaffakiyetli öğrencilerin mesleki eğitimi yeğleme etmesi gerektiğini, bu nedenle mecmu ülkelerin yoğun icraat yaptığını anlattı.

? Türkiye’da katsayı uygulamasının hem önder hatip hem dahi çığır liselerinin detaylı yıllar sadme yaşamalarına ve kalburüstü öğrencilerin bu okulları 12 yıl süresince yeğleme etmemelerine etmen olduğunu tamlayan Özer, 2012 yılına büyüklüğünde yürürlükte mütezayit bu uygulamanın Türkiye’nin bati maliyetler ödemesine illet olduğunu söyledi.

Milli Eğitim Bilimi Bakanlığı kendisine mesleksel eğitimde iki kanalı kullandıklarını, bunların çığır liseleri ve mesleksel yetişek merkezleri olduğunu dile getiren Özer, mesleksel ve maharet Rum liselerinde nazari eğitim verildiğini, mesleksel eğitim merkezlerinde ise haftada benzeri zaman okulda, 4 devir işletmelerdeki gerçek gelişim zarfında terbiye alındığını kaydetti.

“Özel sektörün mesleki eğitime yönelimi arttı”

Vekil Özer, 2012 yılında özel sektörü mesleki eğitime girmek ve organize endüstri bölgelerinde (OSB) özel sektör yoluyla mesleki eğitim bilimi okullarının kurulması amacıyla tıpkısı düzenleme yapıldığını, bu tarihe kadar hususi sektörün mesleki eğitimdeki payının yüzdelik 0,75 civarında olduğunu aktardı.

Bu düzenlemenin ardından özel sektörün mesleki eğitime yöneliminin arttığını fakat matlup düzeyde olmayınca hükümetin 2016’üstelik tıpkısı düzenleme henüz yaptığını ve bu teşvikin OSB’lerin dışına birlikte yaygınlaştırıldığını belirten Özer, gelinen noktada hususi sektörün mesleksel eğitimdeki payının yüzdelik 7’ler civarına çıktığını amma mergup düzeye ulaşmadığını söyledi.

Vekil Özer, mesleksel eğitimi yükseltmek için katsayı uygulamasının kaldırılmasının peşi sıra balaban aynı çaba sarfiyat edildiğini ve iki ciddi uymazlık yaptıklarını dile getirerek, birinci değişikliğin özel sektörün eğitimin eksiksiz süreçlerine karışma edilmesi olduğunu vurguladı.

“Sektörün yer etkili temsilcileriyle teşrikimesai yapıldı”

Bu kapsamda patika liselerinde eğitim verdikleri tam alanlarda sektörün genişlik zihayat temsilcileriyle, TOBB, İTO, İSO, ATO, ASO, MÜSİAD, Savunma Endüstri Başkanlığı ve ASELSAN’la iş birlikleri yaptıklarını nâkil Özer, şöyle bitmeme etti:

“İlk ağırbaşlılık şu oldu. Akademik olarak başarılı öğrenciler çığır lisesine döndüler. İlk posta ASELSEAN Mesleki Ustalık Anadolu Lisesi, Teknopark İstanbul Mesleki Beceri Anadolu Lisesi, Konya ASELSAN Mesleki Ustalık Küçük Asya Lisesi, İstanbul Beceri Üniversitesi ve Baht Teknik Üniversitesi Mesleki Ustalık Rum Liseleri, en son kurduğumuz Demirören Iletişim Araçları Mesleki Beceri Küçük Asya Lisesi, yüzde 1’lik veya yüzdelik 1’e andıran muvaffakiyet dilimlerinde mektepli almaya başladı. Yani Ankara Malumat Lisesi’ne gidecek puanı olan mektepli, Ankara Fen Lisesi’ne gitmedi, ASELSAN Mesleki Beceri Küçük Asya Lisesi’ni yeğleme etti. Bu aslında aynı kırılmaya bel ediyordu. Yani sektörle gelişigüzel zihayat altyapısı olan ve istihdam garantisi olan iz liseleri düz yazı ederseniz alıcısı vardı.”

“Sekiz ayda elde ettiğimiz gelir 1 bilyon 75 milyon”

Milli Eğitim Bakanı Özer, katsayı uygulamasından kontekst sosyoekonomik seviyesi genişlik dezavantajlı olan ailelerin çocuklarının kümelendiği meslek liselerinde öğrencilere yaptıkları üretim kadar katkı payı yöneltmek için okulların üretim kapasitelerini artırdıklarını söyledi.

Türkiye’deki 3 bin 574 çığır lisesinde 54 ayrımlı alanda 200 milyon teklik bandında üretim olduğunu aktaran Özer, şunları kaydetti:

“Hangi illerde, okullarda hangi kadar istihsal var diye baktık. İstanbul, Sakarya, Kocaeli, Bursa, İzmir, Afyon, Konya, Gaziantep üzere sektörün kümelendiği illerin hiçbiri önceki 20’üstelik yoktu. Birinci Batman Mesleki ve Beceri Anadolu Lisesi artık. İl müdürlerimizle toplantı yaptık. ‘Bu kapasiteyi şüphesiz artırabiliriz?’ dedik. Orada aynı ülke müdürümüz dedi ki, ‘Çığır liselerindeki üretimden elde edilen gelirin yüzde 15’i kaynak payı adına kesiliyor, bunun yüzde 1’e düşmesi lazım.’ Görüşmeler yaptık ve yüzdelik 1’e düşürdük. çabucak çığır lisesinin istihsal kapasitesi artmaya başladı. 2021 yılında 200 milyondan aldık, 1 milyar 162 milyonla kapattık. Bu seneki hedefimizi Cumhurbaşkanımız açıkladı, 1,5 bilyon. Sekiz ayda elde ettiğimiz dirimlik 1 milyar 75 milyon. 1,5 milyar değil, anlaşılan 2 milyar bandını geçeceğiz.”

Istihsal kapasitesini artırırken bedaheten çok amacı elde ettiklerini dile getiren Özer, “Esasen okullar istihsal yapılan yerler, fabrikalar değil amma yaparak ve üreterek öğrenme en mihman öğrenmedir. Aynı taraftan kalburüstü öğrenciler gelmeye başladı, aynı taraftan yaparak ve üreterek öğrenme kapasitesi iz liselerinde yaygınlaşmaya başladı.” ifadelerini kullandı.

“50 meslek lisesinde AR-GE merkezi kurduk”

Bakan Özer, meslek liselerinin istihsal kapasitesini fikri mülkiyetle buluşturmak istediklerini belirterek, şu değerlendirmede bulundu:

“Dünyadaki rekabete baktığınızda rekabetin anne odağını fikri iyelik ve sınai hukuk oluşturmakta. Nişancı, yararlı model, işaret, dizayn kapasitesi ve onun ticarileştirilmesi. Cumhurbaşkanımızın katılımıyla altyapısı aktif olan 50 meslek lisesinde AR-GE merkezi kurduk. 28 Şubat sürecinin harap ayla getirmiş olduğu meslek liselerinden kudretli öğrencilerin geldiği, inovatif icraat yapan bir çığır lisesine akıllıcasına yolculuktu bu. Şu anda o suret 55’e imdi. Milli Yetişek Bakanlığı akıbet 10 yılda 29 ürünün tescilini almışken, meslek liseleri 1000’e andıran nişancı, müfit benzeşim ayraç tasarım tescili almaya başladılar. Bu kapasiteyi değişik okullarımızla bili danışma merkezleriyle marifet liseleriyle önder hatip liseleriyle buluşturmaya başladık. 2022 yılındaki hedefimiz, 7 bin 500 ürünün tescilini almakken 8 bin 300’e çıktık. Bunların 74 tanesi tescillendi.”

Iz liselerinin ensiz dışına dış satım yapmaya başladığına dikkati çekici Özer, İstanbul Sanayi Odası (İSO) gelişim birliğiyle eğitim bilimi verdikleri lisede kağıt havlu üretilerek Fransa’ya ihracat yapıldığını, bunun birlikte kağıt havlu makinesinin da tıpkı lisede üretildiğini kaydetti.

Mesleksel eğitim merkezlerine yönelik 2 ciddi değişiklik

Milli Yetişek Bakanı Özer, mesleksel terbiye merkezlerinde yetişek görenlerin hafta ayrımsız çağ okula, 4 dolaşma birlikte işletmeye gittiklerini ve mahiyet aksiyon içre yetişek aldıklarını, terbiye alınan alanda istihdam oranının yüzdelik 88 olduğunu, mezunlarının yüzdelik 75’inin eğitim aldıkları firmada çalışmaya bitmeme ettiklerini anlattı.

Tüm sürecin 3308 Sayılı Mesleksel Terbiye Kanunu’yla şekillendiğini nâkil Özer, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Buna göre mesleksel eğitim bilimi merkezindeki kül öğrencilere ayda minimum ücretin üçte biri büyüklüğünde ecir ödeniyor. Bunu işveren ödüyor. Bunun tıpkısı kısmını celal ansız sübvanse ediyor. Müteharrik sayısı 20’nin altındaysa üçte birini, üçte ikisini veriyor. 20’nin üzerindeyse tıpkısı kısmını veriyor. Üçüncü yılın böylecene öğrenci kalfa oluyor ama kabul değişmesine rağmen minimum ücretin üçte birini almaya devam ediyor. Kovid-19 salgını günleriydi. Dedik ki, ‘Burada apayrı tıpkısı öz yapmamız lazım.’ Hem çalıştıran üzere hem dahi öğrenci üzere gelgelli sistem, patika eğitimini aslında kilit ifadesi bu. Sektörü ve oraya gidecek genci tıpkısı anda memnun eden aynı düzenek, benzeri hal üretmediğiniz müddetçe mesleksel eğitimdeki projelerin sürdürülebildiği asla olamaz. İki nazik değişikliği yapalım istedik. Hele aşağılık ve ılımlı ölçekli işletmeler Kovid-19 salgınından bilahare hesaplı teessürat çekmeye başladılar. İşverenden o asgari ücretin üçte birlik kısmını ağız ağıza ululuk olarak üzerimize alalım dedik. İkincisi, üç almanak çırak kalfa olduğu ahit minimal ücretin üçte biri kadar dünyalık almaya bitmeme etmesin, onu minimal ücretin yarısına çıkartalım. Tıpkı zamanda hareket kazalarına ve iz hastalıklarına alın üstelik sigortalayalım. 25 Mesafe 2021 kanun değişikliği Meclis’ten geçti. Cumhurbaşkanımız onayladı. Resmi Gazete’birlikte yayınlandı.”

Bakan Özer, 25 Boşluk 2021’birlikte Türkiye’deki çırak kalfa sayısının 159 bin olduğunu belirterek, “Zaman 820 bin. Yıl sonu hedefimiz, 1 milyon gencimizi çığır eğitim bilimi merkezleriyle buluşturmak. Ben inanıyorum ki son teşrin ayında 1 milyonu bulacağız ve boşluk ayında 1 milyonu üstelik geçeceğiz. Ayrımsız yıl kabilinden gelişmemiş sürede 150 binlerde birey çekişen benzeri mesleksel yetişek sisteminden 1 milyon çırağın kalfanın olduğu tıpkı mesleki eğitim bilimi sistemine makul evrilmiş olduk.” ifadelerini kullandı.

Konuşmasının arkası sıra Bakan Özer’e, MÜSİAD Genel Başkanı Mahmut Asmalı eliyle Özer adına tıpkısı yetimin 6 mahiye giderlerinin karşılandığına dayalı ihsan belgesi takdim edildi. Özer, hediyeyi çokça kıymetli bulduğunu ifade ederek, Asmalı’ya teşekkürname etti.