HDP Diyarbakır Saylav Garo Paylan, 6-7 Ilkgüz Olayları için kanun teklifi sundu. Paylan, “6-7 Eylül 1955 Pogromu ile yüzleşmek amacıyla, 6 Ilkgüz gününün, 6-7 Ilkgüz 1955 Pogromu Zihin Günü car edilmesi TBMM’nin geçmişle yüzleşme yerine, geçmişteki iktidarın az bıraktığı işi tamamlayarak, Türkiye’nin sunma büyük şehirlerinin itidalli yerinde yaşanmış suçların mağdurlarını anması ve bu mağdurların anılarını toplumsal hafızaya dahil etmesi çokça oylumlu aynı hamle olacaktır” dedi.
İstanbul’birlikte 6 Ilkgüz 1955 tarihinde Anadolu, Ermeni ve Hileci yurttaşların şiddete maruz kaldığı durumlar amacıyla Garo Paylan, TBMM Başkanlığı’na kanun teklifi verdi.
Paylan, önergesinde Türkiye’nin 6-7 Ilkgüz olayları ile yüzleşmediğini rapor ederken, “Resmi verilere bakarak İstanbul ve İzmir’üstelik; Rum, Ermeni ve Yahudilere ait; 4 bin 226 familya, bin 11 işyeri, 74 kilise, 8 ayazma, 1 havra, 2 keşişhane, 26 meslek ve 3 mezarlık ağırbaşlı şekilde tahrip edilmiş, yakılmış, yıkılmış ve yağmalanmıştır. Yaşanan Pogrom’da; çok sayıda kadına eşeysel saldırıda bulunulmuş, azınlıklara yönelik sayımsız darp vakası yaşanmış ve 10’dan fazla yurttaşımız öldürülmüştür” dedi.
Demokrat Fırka hükümetinin, 12 Ilkgüz 1955 tarihindeki TBMM’bile ‘hadisenin mesullerinin aranmasını ve ortaya çıkarılmasını’ vaat ettiğini; bunun konusunda binlerce kişinin gözaltına alındığını tamlayan Paylan, “İstanbul, İzmir ve Ankara’de kurulan toplanmış 8 özel duruşma marifetiyle 4 bin 408 güç muhtelif suçlardan tutuklanmıştır. Fakat hükümetin politik saiklerle pogromun birlik sorumluluğunu ‘komünistler’ üzerine tahrip gayreti sonucunda, toplamda 67 önde gelen solcu dahi tutuklanmıştır. Mesafe 1955’te, mevkuf bulunanlardan 3 bin 933 kişi erkin bırakılmıştır” dedi ve işlenen bilcümle suçlar kapsamında yalnızca 228 kişiye ceza verildiğini belirtti.
6-7 Ilkgüz olayları sırasında Ermeni, Anadolu ve Çıfıt yurttaşların hesaplı zararlarının üstelik cemi adına karşılanamadığını belirten Paylan, sadece İstanbul ve İzmir için 1 bilyon TL engel tespit edildiğini, mecmu ödenen rakamın ise 6,5 milyon TL olduğunu söyledi.
Paylan, teklifin gerekçesinde şunları kaydetti:
“Ancak unutmamak gerekir kim, bu suç işlenirken, buna karşı koymaya etkin alımlı kerem yetkilileri ve güvenlik güçleri birlikte olmuştur. Kabadayı vatandaşlar, komşularını destek olmak amacıyla nazik kitlelerin karşısına dikilmiştir. Yukarıda bahsi sabık armağan kampanyasına ülkenin dört bir yanından insanlar para göndermişlerdir. Pogromun ardından TBMM çatısı altında dönemin milletvekilleri yaşananlar karşısında teessürlerini çıplak dile getirmişlerdir. Tekrar üstelik parçalanmamış bu bilgiler, 6-7 Ilkgüz 1955 Pogromu’nun, Türkiye tarihindeki sair suçlar kabilinden yüzleşilmemiş, failleri cezasız ve hasarı tazmin edilmemiş tıpkı cürüm adına kaldığını göstermektedir. Yüzleşilmeyen seçkin suçun tekrarladığı gerçeği, bu pogromun peşi sıra yaşanan kitlesel ivinti vakalarında tıpkı sefer elan ortaya çıkmıştır. Bu cezasızlık ve yüzleşememe sarmalı, canlı kuşakların ülkeye dair umutlarını baltalamakta ve içtimai barışı zılgıt etmeye bitmeme etmektedir.”
Yaşananların hatırlanması üzere yasa teklifi veren Paylan, “6-7 Ilkgüz 1955 Pogromu ile yüzleşmek üzere, 6 Eylül Gününün, 6-7 Eylül 1955 Pogromu Hafıza Günü ilan edilmesi TBMM’nin geçmişle yüzleşme namına, geçmişteki iktidarın noksan bıraktığı işi tamamlayarak, Türkiye’nin genişlik balaban şehirlerinin ölçülü durumunda yaşanmış suçların mağdurlarını anması ve bu mağdurların anılarını toplumsal hafızaya dahil etmesi haddinden fazla heybetli ayrımsız hamle olacaktır” dedi.
Paylan, 6-7 Ilkgüz Olayları üstüne teklifini; ekinde fotoğrafların dahi düzlük aldığı kayıtlı izah ile duyurdu.
POGROM NEDİR?
Pogrom; dinî, budunsal yahut siyasal nedenlerle aynı gruba cebin yapılan ivinti hareketleridir. Bu yol hareketleri alelumum evleri, gelişim yerlerini yahut perestiş yerlerini duman etmek, insanları bozmak, cerh etmek, gitmek veya öldürmekten oluşur. Bu fehva geçmiş adına tarihin türlü dönemlerinde Yahudilere karşı yapılan momentum hareketlerini tanımlamak üzere hamiş, sonra bile anlamı değişik gruplara alın yapılan eş takat olaylarını kapsayacak şekilde genişletilmiştir.
