Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, “Tutum yönetimi yerine yarının aktif Türkiye’si için benzeri yandan bütçe disiplinini sürdürürken özge yandan da kaynaklarımızı vatandaşlarımıza müteveccih hizmetlere, AR-GE’ye ve ülkemizin tahaccüm ve kalkınma potansiyeline katkı sağlayacak yatırımlara aktarmayı sürdüreceğiz.” dedi.
Bakan Bitkisel, Capital, Ekonomist ve Start Up dergileri eliyle Sakarya’nın Sapanca ilçesinde düzenlenen Uludağ Tutum Zirvesi’nde yaptığı konuşmada, para şişkinliği sorununun çabucak Türkiye’nin değil dünyanın, vakit kaybetmeden gelişmiş ülkelerin değil gelişmekte olan ülkelerin üstelik sorunu olduğunu söyledi.
Global ekonomilerdeki değişimi ilkin yakalayanların, bu değişim gerçekleşirken ortaya konacak politikaların hükümetler yoluyla nasıl yönlendirileceğinin, ne nev kararların ne nev sonuçlar doğuracağının, seçkin ülkenin kişi bulunduğu konjonktürel, coğrafi ve sosyo-siyasal ortamın, soylu erki gelişmişlik derecesinin, demografisinin, hangi alanlarda alınacak kararlarda birbirini lacerem etkileyeceğinin tartışıldığı dönemlerde bulunulduğuna dikkati calip Nebati, şöyle bitmeme etti:
“Bu amal blöf bazı sözcüklerle alışılmış ifadelerle ‘Biz çözeriz.’ demekle olmuyor. Politikalarınızı çıplak ve kemiksiz ortaya koyacaksınız. Sözleriniz beliğ olacak. Atacağınız adımların, örneğin enflasyonla mücadelede ne el ve yöntemlerle hangi büyüklüğünde sürede nereye varacağınızı rapor etmeniz geçişsiz. Enflasyonu düşüreceğiz. Enflasyonun büyük ayrımsız sav olmadığını iddia fail mi var? Enflasyonun, 21. yüzyılda, salgının ve savaşın olduğu dönemde, bulunduğunuz yerde atacağınız adımlarla kuşkusuz çözeceğinizi söylemeniz lazım. İşte bunun üzere Türkiye Iktisat Modeli, kül bu söylemleri alıp birleştiren, kuramsal altyapısını oluşturan, nazari altyapısını oluştururken bile dünyadaki bir nice önde mevrut insanlarla bir araya gelerek, akademik düzeyde bir formatı ortaya koyan aynı ufuk, peşi sıra mutluluk gerçeklerini üstelik gözeterek az önce tabir ettiğim kamu bileşenleri paradigmaya dönüştürüp benzeşim haline dönüştüren, bu müşabih içerisindeki girdi ve çıktıların etkileşimini dahi genişlik bereketli şekilde hesaba kitaba koyan, atılacak adımların hangi süreçte ne ahit ne kadar faal olacağını ön gören benzeri anlayışla oluşturuldu.”
Bitkisel, Türkiye Iktisat Modeli’ni tasarlarken durgunluk ve faziletkâr başıboşluk sorunlarıyla esasen karşılaşmamak üzere istihsal ve istihdamı öncelediklerini vurgulayarak, “Acun küçülüyor; 2020’dahi büyüyoruz, acun bir tane haneli büyüyor, biz çift haneli büyüyoruz. Dünyada aylakçılık artıyor, Türkiye’üstelik avarelik azalıyor. Bittabi finansal söylemler çok koca ama sahih çevre, doğru acun apayrı bire bir gerçekliktir. Bunu da göz ardı ederek adım atılması söz konusu olanaksız. Yükselen para şişkinliği ve maltalık pahalılığına alın vatandaşları koruyacak politikaları çarçabuk uygulamaya almayı hiçbir şekilde ötelemedik. Şunun altını çokça açık çizmek isterim; DOĞRU Öğür kurulduğu günden bu yana ülkemizde rastgele alanda istikrarın adresi olmuştur.” diye konuştu.
“Ülkemizde enflasyonu temelli adına yine beraberce yeneceğiz”
Türkiye’nin, SELIM Parti öncesi dönemde faziletli para şişkinliği ve politik istikrarsızlıkların birbirini beslediği yoğun bunalım ortamında olduğunu anlatan Nebati, “1994-2002 yılları ortada Türkiye’deki averaj para şişkinliği yüzdelik 73. 2002 yılından bu zamana kadar averaj enflasyon yüzde 13. Şimdi mütezayit 20 sene içerisinde enflasyonun ortalamasını pekâlâ yüzde 13’e getirdiyse, bu ortalamanın yükselmesini engelleyecek ve enflasyonun bu yüksek seviyede kalmasını engelleyecek rahat geçişle beraber alelhusus açıklık ayında baz etkisinin da sayesinde pahalılık bu ortalamalara makul inecektir çünkü başardığımız tıpkısı öğün ve eskimemiş konjonktürel durumla ahenk sağlayan tıpkı nazir ve bunun çıktılarıyla birlikte müstakil suretle enflasyonun dun cepheli olarak gelip Türkiye’nin akıbet 20 yıldaki ortalamasını yakalamasıdır.” ifadelerini kullandı.
SELIM Öğür’nin, eski hükümetlerden hiçbirinin yapamadığını başarıp enflasyonu etraflı yıllar süresince bir tane hanede tuttuğunu hatırlatan Bitkisel, “Seçme hangi büyüklüğünde zaman, para şişkinliği bütün dünyayla ülkemizin bile sunma cesim gündem maddelerinden biri haline gelmiş olsa bile bu sorunu ülkemizde avarelik ve durgunluğa sebebiyet vermeden çözebilecek biricik bulunak gene DÜRÜST Tümen’dir. Kıymet istikrarını, eksiksiz ekonomi politikalarımızın merkezinde konumlandırarak, geçmişimizdeki bu başarı hikayesini Türkiye’nin yüzyılında kalımlı ayla getirmeye kararlıyız.” diye niteleyerek konuştu.
Bakan Bitkisel, enflasyonla mücadelede tutum politikasının kül araçlarını, bulunan koşulları dikkate alarak yer etkili şekilde kullanacaklarının altını çizerek, “Ülkemizde enflasyonu kalımlı olarak tekrar baş başa yeneceğiz. Vurguladığım kabilinden bizim önceliğimiz; istihsal ve istihdam. Ancak hedeflediğimiz sürdürebilir üretim için fiyat istikrarının yanı sıra üretimin hem teknoloji korkulu hem de abuhava dostu olması gerektiğinin bile farkındayız.” dedi.
Zaman ülkelerin rekabet gücünü belirleyen en anne faktörün AR-GE yatırımlarıyla sönümsüz teknolojik inovasyon olduğuna dikkati calip Bitkisel, akıbet 20 yılda ölçülü-faziletkâr ve mutedil-düşük teknolojili istihsal ve ihracatı artırmış olsalar da daha dolgunca sonuçlar alınabilineceğini, hele faziletli teknoloji üretimine odaklanmak gerektiğini bildiklerini söyledi.
Bitkisel, bu nedenle modeli, öncü ve ciddi sektörlerle teknoloji vahim yatırımları seçmeli kredi politikayla teşvik etmek ve tavlandırmak üstüne kurduklarına değinerek, şunları kaydetti:
“Sonunda hususi sektörün üretken alanlara envestisman yapmasını, verimliliğin artırılmasını, ülke ekonomimiz amacıyla nazik öneme sahip araba, kimya, elektronik kabilinden sektörlerin uygulayım bilimi gösterişli üretimlerle gelişmesini hedefliyoruz. Elbette kim biricik başına uygulayım bilimi, onu kullanacak kalifiye insan kaynağı olmadan hiçbir işe hovarda. Bu nedenle teknolojik yatırımları desteklerken, bire bir yandan bile kalifiye aksiyon gücünü artıracak yetişek ve iş gücü politikalarımızı da hayata geçiriyoruz. Değişik taraftan Kovid-19 salgınıyla hızlanan, yeşil ve sayısal süreçlerin içi içe geçtiği ‘İkiz Transformasyon’ üzere başta erke verimliliği, yenilenebilir erke, elektrikli şalter ve yükleme altyapısıyla dijitalleşme kadar alanlarda desteklerimizi sürdürüyoruz. Hele salgının peşi sıra hazırladığımız mecmu siyaset dokümanlarında yeşil dönüşüme ayrı ayrımsız ehemmiyet veriyor, bu doğrultuda şümullü hedefler belirliyoruz.
Tek yegâne şirketlerin döngüsel üretim anlayışını benimsemesi, hangi ülkemiz hangi dahi dünya amacıyla yeterlidir. İklim değişikliği birlikte kül dünyayı değiştirirken bizlerin da istihsal anlayışımızı ve ortaya sâdır eskimemiş ihtiyaçları birlikte ele almamız ve alay malay adımlar atmamız gerekiyor. Bu nedenle ekolojiyle uyumlu şekilde, dijitalleşen bir uran amacıyla inovasyona ve girişimciliğe dayanan üretimi destekliyoruz. Fiilen 2022 yılında Global İnovasyon Endeksi’nde aynı geçmiş yıldaki muvaffakiyetli performansımızı sürdürerek 37. sıraya yükseldik. Sonunda dizin sıralamasında tarihimizde ilk defa yer bereketli 40 talih içerisinde vadi aldık. Girişimcilik Endeksi’ndeyse 137 mutluluk zarfında 44. tam düz alıyoruz.”
Sürdürülebilir üretimin bakir ve büyük yatırımlar gerektirdiğini, bunun de finansman ihtiyaçlarını ortaya çıkardığının farkında olduklarını dile getiren Bitkisel, “Bu ihtiyaçlar karşısında öncelikle TL’ye olan güveni artıracak, mali istikrarın devamlılığını sağlayacak ve yatırım ortamını iyileştirecek yönde adımlar atıyoruz. Peşi Sıra hususi sektörün doğurucu alanlara envestisman yapmasını sağlayacak seçmeli kredi politikalarımızı üstelik devreye aldık. İhracatın büyümeye artı katkısını göz önünde bulundurarak ihracatçılarımıza müteveccih bindi paketleri açıkladık. Finansal desteğe sunma çokça gerekseme duyan KOBİ’lerin yeşil ve sayısal dönüşümlerini semirtmek amacıyla bir nice destek paketini hayata geçirdik. Heveslendirme ve desteklerimizde yeşil üretime müteveccih AR-GE faaliyetlerine öncelik vermeye başladık. Erke verimliliğini bırakmak için ‘Konutlarda Isı Yalıtımı Kredisi’ni’ açıkladık. Tarımsal sulamada geçer elektriğin gündüz enerjisiyle sağlanması amacıyla Sıra Enerji Santralleri ve Sulama Kanalları Projesi’ni başlattık.” diyerek konuştu.
Bitkisel, antrparantez yenilenebilir enerji tesislerinin yerel teknolojiler içermesini birlikte az çok önemsediklerini söyledi.
Attıkları adımlar sonrasında zaman zaman enerjisinin yüzdelik 75’inin, rüzgar ve biyokütle enerjisinin yüzde 65’inin, jeotermal enerjinin yüzdelik 55’inin yerel teknolojilerle üretildiğini aktaran Bitkisel, “Bu inkılap vakit kaybetmeden enerji üretiminde yaşanmıyor. Çıkarma salınımında şişman paya sahip olan eriştirme sektöründe dahi kullanılan enerjinin saf kaynaklara dayanması gerekiyor. Bu kapsamda, elektrikli araçların yaygınlaşması amacıyla, elektrikli dil şarj istasyonlarının kurulum maliyetlerine müteveccih güçlü destekler sağlıyoruz.” dedi.
81 ilde 1500’den fazla şarj istasyonu kurulumu üzere destek programı başlatıldı
Nebati, evcil ve elektrikli araba Togg’un saf üretime başlamasından ilk 81 ilde 1500’den fazla yükleme istasyonunun kurulumu amacıyla Elektrikli Komütatör Şarj İstasyonları Bindi Programı’nı başlattıklarını belirtti.
Bakan Nebati, dönüşümün yeryüzü balaban meselelerinden biri olan yeşil yatırımlar amacıyla finansman üzerine ilkin bankalara delil oluşturması için sürdürülebilir finansman çerçeve dokümanını, yeşil borçlanma aracı ve yeşil kira sertifikası rehberini yayınladıklarını aktardı.
Özellikle serencam 2 yıldır hızlanan yeşil transformasyon sürecinde kısa sürede kamu yerine birçok kadem attıklarını rapor fail Bitkisel, “Bu konuda yaptıklarımız ve sizlerin dahi katkılarıyla yapacaklarımız, sürdürülebilir geleceğe verdiğimiz önemin göstergesi niteliğindedir.” dedi.
Nebati, içtimai refahın ve ekonomik büyümenin sürdürülebilmesi amacıyla resülmal hareketlerini kolaylaştıran esnek ve adaptif nitelikteki ev içi mali piyasalara günümüzde bundan sonra ihtiyaç duyulduğunu kaydetti.
Bu nedenle modelleri eliyle finansal sistemde tasarrufların artırılması, köken dağılımında etkinliğin sağlanması, finansmana erişimin kolaylaştırılması ve mali araçlardaki çeşitlenme ile ancak içi finansal piyasaları geliştirmeye yönelik adımlar attıklarını tamlayan Nebati, “Teknolojinin yardımıyla mali hizmetleri elan aşkın kullanıcı dostu kuzuluk getiren, tüketicilerin finansal hizmetlere erişimini yeni yollardan sağlayıcı Fintek ekosisteminin gelişimini birlikte destekliyoruz. Ayrıksı taraftan ülkemizi İslami finansın şef ülkelerinden biri haline değirmek için Iştirak Mal Izlem Belgesi’ni Sayın Cumhurbaşkanımız bu hafta başında açıkladı.” ifadelerini kullandı.
Bitkisel, sayısal bankacılığın geliştirilmesi üzerine Bankacılık Düzenleme ve Bakı Kurumunun mail zamanda heybetli ayrımsız hamle atarak sayısal bankacılığın yasal altyapısını hayata geçirdiğine işaret ederek, bugün bakımından Türkiye’bile 4 dijital bankanın, yasalı müracaat süreçlerini neticelendirerek sayısal bankacılık lisanslarını almış durumda olduğunu bildirdi.
“Evcil sanayinin desteklenmesine bitmeme edeceğiz”
Nebati, finansal piyasaların toptan ölçekte giderek merkezileştiği aynı dönemde İstanbul Finans Merkezi’nin Türkiye’nin sürdürülebilir ekonomik büyümesine yardım sağlayacağı konusunun bile geçen haftaki Iktisadi Tahavvül Zirvesinde bir nice ekonomist yoluyla dile getirildiğini anımsattı.
Bu doğrultuda, İstanbul’un kullanılmamış para merkezi olması konusunda hem bölgesel mali ihtiyaçlara karşılık verecek ürünleri hem üstelik yasalı düzenlemeleri havi çalışmaları kararlılıkla sürdürmeye devam edeceklerini vurgulayan Nebati, “Iktisat yönetimi kendisine yarının kıpırdak Türkiye’si amacıyla tıpkısı yandan bütçe disiplinini sürdürürken diğer yandan bile kaynaklarımızı vatandaşlarımıza müteveccih hizmetlere, AR-GE’ye ve ülkemizin tahaccüm ve kalkınma potansiyeline ulama sağlayacak yatırımlara aktarmayı sürdüreceğiz. Alelhusus hakikat sektörün sağlıklı büyümesi ve finansal olarak güçlenmesi amacıyla hazine destekli kefillik sistemi dahil elimizdeki mecmu enstrümanları faal şekilde kullanacak ve sektörün finansmana erişimini artıracağız. Dolarizasyonla mücadelemizi artırarak ülkemizin seviye riskine alın kırılganlıklarını asgari düzeye indireceğiz.” diyerek konuştu.
Bitkisel, etap ekosistemini geliştiren ve yeni tohum girişimlere envestisman yapılmasına öncelik veren tıpkısı yapının kurulmasını sağlayacaklarını söyledi.
Yatırımı, üretimi ve rakiplik ortamını destekleyen kazanç politikalarını kararlılıkla devam ettireceklerinin altını çizen Nebati, “Kamu alımlarının kaldıraç etkisinden yararlanarak domestik sanayinin desteklenmesine devam edeceğiz. Kocaman bir odaklanma ve envestisman gerektirse birlikte sürdürülebilir dönüşümün ülkemiz üzere yeni fırsatları de yanı sıra getirdiğini biliyoruz.” dedi.
Nebati, bu süreçte tart salınım miktarını düşürerek küresel piyasalarda rekabet avantajı elde edeceklerini aktardı.
Öte yandan, özel sektör ve kamu gelişim birliğiyle tarih paneli, rüzgar türbini gibi yenilebilir erke alanında muamele payı elde ederek kullanılmamış gelişim alanları oluşturacaklarını ve mevki için daha nice fırsatları alay malay yakalayacaklarını anlatan Bitkisel, konuşmasını şöyle tamamladı:
“Bu değiş ve inkılap sürecinde gelişmeleri makul okuyarak yerinde öngörülerde bulunmamız, koordineli ve hızlı debi etmemiz bile tabii balaban önem taşıyor. İbn-i Haldun anılmış Mukaddime’sinde ‘Hakikatin kudretine kimse karşı koyamaz.’ diyor. Zaman cins şudur kim Sayın Cumhurbaşkanımız liderliğindeki Türkiye, ehil olduğu birlik potansiyeliyle yarını yazmaya, geleceğe yan vermeye arzulu tıpkısı ülkedir. Bugün temel şudur kim dönüşen dünyada, Türkiye yüzyılını baş başa ve beraberce inşa edeceğiz. DOĞRU Tümen iktidarı namına milletimizin refahı, ülkemizin kalkınması ve insanlığın geleceği için ser yoran, üreten, istihdam oluşturan, ihracat yapan kim varsa onun beraberinde olmaya, tekmil desteğimizi vermeye sürekli bitmeme edeceğiz. Zaman, burada, bakir ve daha sürdürülebilir benzeri acun özlemiyle ortaya konan beherglas fikir, gösterilen cümle gayretler amacıyla sizleri tebrik ediyor, şükranlarımı sunuyorum.”
Programda, Sakarya Valisi Ağırbaşlı Oktay Kaldırım’ın birlikte gelişim insanları birlikte vadi aldı.
(Bitti)
